Dat Landgoed Coudewater vol historie zit wisten we natuurlijk al. Dankzij het archeologische onderzoek dat BAAC de afgelopen weken heeft uitgevoerd op het landgoed zijn diverse historische verhalen naar de oppervlakte gekomen. In dit artikel lees je wat de archeologen hebben ontdekt op Coudewater en leer je het landgoed nóg een beetje beter kennen.
Archeologisch monument
Het voormalige kloosterterrein Coudewater is sinds 2022 een gemeentelijk archeologisch monument. Om die reden moet tijdens het graven van bijvoorbeeld sleuven voor nieuwe kabels en leidingen archeologisch onderzoek uitgevoerd worden. Het graven van sleuven veroorzaakt verstoringen van het bodemarchief en archeologische resten kunnen worden vernietigd. BAAC heeft daarom in opdracht van Van Wanrooij een archeologisch onderzoek uitgevoerd.
Mariënwater
Coudewater, ook wel Mariënwater genoemd, was een dubbelklooster voor mannen en vrouwen die leefden volgens de kloosterregel van de heilige Birgitta van Zweden (1303-1373). Kaarten en tekeningen van het klooster zijn niet bewaard gebleven, zodat over de ligging en het uiterlijk van het klooster erg weinig bekend is. Bekend was alleen dat het kloosterterrein omgeven was door een gracht en bestond uit verschillende gebouwen waaronder een kapel en het hoofdgebouw Mariënwater.
Binnen Landgoed Coudewater liggen de resten van het van oorsprong middeleeuws klooster daterend uit de eerste helft van de 15e eeuw. Het klooster was tot aan het begin van de 17e eeuw in gebruik, waarna het grotendeels gesloopt werd en omgevormd werd tot een landgoed. Het hoofdgebouw van Mariënwater is het enige deel van het klooster dat de eeuwen heeft doorstaan. Het onderzoek was niet voor niets, want direct in de eerste sleuf aan de voorzijde van Mariënwater werden de resten van een zeer groot bakstenen muurfundament aangetroffen waarvan we denken dat het onderdeel van de kapel was die bij het klooster stond. Wat opvalt is dat het gebouw noordoost-zuidwest georiënteerd was terwijl kerkelijke gebouwen bijna altijd een oost-west richting hebben. Een ander opvallend feit is dat het gebouw niet haaks op Mariënwater staat, zoals we verwacht hadden.
Begravingen
Parallel aan de muurresten, en aan de binnenzijde van de vermoedelijke kapel, zijn begravingen gevonden. We hebben in het veld drie graven nauwkeurig onderzocht en gelicht. Al het materiaal is verzameld en meegenomen naar kantoor. De specialist gaat kijken naar geslacht, lichaamslengte, leeftijd en de gezondheid. Op voorhand kan al gezegd worden dat het merendeel om vrouwen gaat, vermoedelijk bewoonsters van het klooster. Eventueel zou zelfs achterhaald kunnen worden waar ze vandaan kwamen. Hebben ze hun hele leven op Coudewater doorgebracht, kwamen de vrouwen uit een andere regio of zelfs het buitenland?
Hoewel het een relatief kleinschalig onderzoek betreft heeft het veel resultaat opgeleverd; globaal is nu de ligging van kloosterkapel bekend geworden. Elders op het kloosterterrein zijn nog een deel van een 16e-eeuwse muur gevonden van een ander kloostergebouw, muurwerk uit de 18e-19e eeuw (behorende tot het landgoed), sporen van mogelijk een houten gebouw, een waterloop en sporen van landbewerking. Al deze sporen en vondsten worden bestudeerd en beschreven en uiteindelijk samengevoegd in een rapport.
